As we all aware about ongoing crisis due to covid ,Throughout pandemic it was only agricultural sector which saw positive growth and saves lives of crores of citizens by ensuring food safety ,I will be focusing on how current year's Budget is addressing the change scenario due to multidimensional effects of covid throughout the world .

key aspects of current budget : This year a historic step is taken about the transperancy of food subsidy, Year after year, a substantial part of the food subsidy was being put under the carpet by increasing the Food Corporation of India’s (FCI) borrowings — these had crossed Rs 3 lakh crore. No one believed that the budgeted figure of Rs 1,15,570 crore in the 2020-21 financial year reflected the true picture of this subsidy. The FM has revised this figure to Rs 4,22,618 crore, a whopping increase of Rs 3,07,048 crore. The revised estimate (RE) for FY 2020-21 is 3.66 times the budgeted figure, indicating that almost all borrowings of FCI have been cleared.For FY 2021-22, the budgeted estimate is Rs 2,42,836 crore. The minister also needs to be complimented for clearing off the fertilizer industry’s arrears. Against the budgeted figure of Rs 71,309 crore for FY 2020-21, the revised estimate is Rs 1,33,947 crore, an increase of Rs 62,638 crore. For FY 2021-22, things are likely to smoothen with a budget provision of Rs 79,530 crore.The third highest expenditure in the agri-food space is that of the Pradhan Mantri Kisan Samman Nidhi (PM-Kisan), which decreased from Rs 75,000 crore in FY 2020-21 to a RE of Rs 65,000 crore; the same amount is now budgeted for FY 2021-22. The allocation for agri-R&D is a meagre Rs 8,514 crore in FY 2021-22 against a RE of Rs 7,762 crore in FY 2020-21. This is bewildering as the marginal returns in terms of agri-growth from expenditures on agri-R&D are almost five to 10 times higher than through subsidies. India spends not even half of what a private global company like Bayer spends on agri-R&D — almost Rs 20,000 crore every year. No wonder our growth momentum in agriculture remains subdued and India keeps spending on freebies with sub-optimal results.India needs to increase its expenditure on R&D to increase agri out put and to develop green supply chain for sustainable agriculture and food security and to truly double farmers income .Overall this year budget proposes a allocation of about 16 lakh crores for agriculture sector which was 15 lakh crore in last financial year ,there is target for increasing agri credits by 10 percent compare to last year also there is good allotment for msp for various crops ,also for developing agri infrastructure there is proposal of additional service tax ,budget also proposes development of new 7 textile parks ,there is increase in basket of crops in operation green earlier it was only for 3 crops now it will be for 22 crops ,there is not so much support for animal husbandry in current year .Also there is nothing new for horticulture and food processing industry . 

सध्या महाराष्ट्रात सर्वच भागात तापमान 5 डिग्री सेल्सिअस पेक्षा कमी झाले आहे. डाळिंबाच्या विश्रांतीच्या काळाची अवस्था सोडून सगळ्याच अवस्थांमध्ये काहींना काही विपरीत परिणाम दिसू शकतील. जसे फुलगळ, फळे तडकने, फळांची वाढ थांबणे, परागीभवन करण्यासाठी मधमाशी बागेत न येणे इ.

आम्ही काही उपाययोजना सुचवीत आहोत त्या केल्यास थंडीमुळे होणाऱ्या नुकसानीची तीव्रता कमी होऊ शकते.

1) शक्य झाल्यास बागेला रात्री पाणी द्या. नियमित दिल्या जाणाऱ्या पाण्यापेक्षा पाणी जास्त द्या.

2) पाण्यात विरघळणारे सल्फर (fertis) 10 ग्राम प्रती झाड या प्रमाणे ड्रीप मधून द्यावे.

3) भोतावर गव्हाचे भुस किंवा बाजरीच्या बनग्या सोडून इतर कोणत्याही सेंद्रिय पदार्थाचे आच्छादन करावे जेणेकरून जमिनीचे तापमान जास्त कमी होणार नाही. मुळी कार्यक्षम राहण्यासाठी मदत होईल.

4) कोणतीही फवारणी सकाळी 9 ते सायंकाळी 4 वाजेपर्यंत घ्यावी.

5) फुलगळ होऊ नये आणि फळे तडकू नये म्हणून खालील 2 फवारण्या कराव्यात,

* कॅल्शिअम नाईट्रेट ग्राम किंवा स्टॉप ईट 5 मिली + बोरॉन 1 ग्रॅम.

* सीलामोल 1 मिली किंवा ग्रीन सिल 2.5 ग्रॅम किंवा सिलिक्झोल 2 मिली

6) जर तापमान 6 डिग्री  सेल्सिअस पेक्षा कमी झाले तर पहाटे 2 वाजता शेकोटी पेटून धूर करावा.

7) जर फळांना लाल रंग आला असेल आणि काही फळांना बुरशीजन्य रोगामुळे डाग आलेले असतील तर अशी फळे काढून घ्यावीत कारण ते फळे तडकाण्याची शक्यता जास्त असते.

8) ज्या बागा फुलोऱ्यात असतील व बागेच्या आजूबाजूला मधमाशी आहे परंतु बागेत येत नाही यावेळी ऑर्चिड  हनी 2 मिली प्रती लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी

सध्या संपूर्ण महाराष्ट्रमध्ये उष्ण व दमट परिस्थिती तयार झालेली तसेच काही भागात पाऊस पडला आहे. ज्या डाळींब शेतकर्‍यांनी आंबे बहार धरलेला आहे त्यांची फळे सध्या हिरव्या-लाल रंगाच्या अवस्थेत आहेत अश्या बागेत उष्ण व दमट वातावरणामुळे तेलकट डागाचा प्रादुर्भाव होण्याची दाट शक्यता आहे किंवा झालेला आहे. आद्रता व उष्णता वाढल्यामुळे तेलकट डागाचा प्रादुर्भाव होऊ नये किंवा त्याची तीव्रता कमी व्हावी यासाठी लगेचच एखादे अॅंटीबायोटिक व बुरशीनाशकाची फवारणी घेणे गरजेचे आहे. 

१. कॉपर ऑक्सिक्लोराइड 45 % + कासूगामाईसीन 5 % (कोनिका) – 1.5 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

२. कॉपर ऑक्सिक्लोराइड 2 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी + स्ट्रेप्टोमाईसीन 0.25 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी 

तसेच ज्या शेतकर्‍यांच्या बागा वरील सांगितल्याप्रमाणे अवस्थेत असतील व वातावरण उष्ण, आद्रतायुक्त व ढगाळ असेल तर खालील फवारणी 4 दिवसांच्या अंतराने आलटून-पालटून घ्याव्यात.

1. ट्रायकोडर्मा 5 मिली + सुडोमोनस फ्लूरेसेन्स 5 मिली प्रती लिटर पाणी.

2. बॅसिलस सबटिलस 5 मिली + सुडोमोनस फ्लूरेसेन्स 5 मिली प्रती लिटर पाणी.

तेलकट डागाचे नियोजन करताने अति फवारण्या करू नये कारण जास्त फवारणी केल्यामुळे बागेत आद्रता वाढून तेलकट डागाचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता असते. तेलकट डाग चालू असेल तर कॅल्शियम नाईट्रेट, नाईट्रेट नाइट्रोजन युक्त खतांचा वापर शक्यतो टाळावा.

सध्या ढगाळ वातावरण व सकाळचे धुके पडत असल्यामुळे डाळिंब पिकांला बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची दाट शक्यता आहे. आज आपण त्यासंबंधी माहिती घेऊयात.

हस्त बहारमध्ये सध्या कुणी (फुलोरा) अवस्था सुरू आहे, या अवस्थेमध्ये ढगाळ वातावरण झाले तर कुणी जळते किंवा पानांवर डाग येतो व पाने पिवळे पडून गळतात. तसेच पुरेसा सूर्यप्रकाश न भेटल्यामुळे फुलगळीचे प्रमाण वाढते. त्यासाठी खालील उपाय योजना कराव्यात.

अन्नद्रव्य व्यवस्थापन (नत्र, स्फुरद, कॅल्शियम, बोरॉन, झिंक, फेरस ई...) काटेकोर करावे, फुलगळ होत असल्यास त्या मागील कारण शोधून काढा मगच योग्य ती फवारणी घ्यावी.

1. जर ढगाळ वातावरण असेल तर किंवा पुरेसा सूर्यप्रकाश मिळत नसेल तर ट्रायकॉन्टेनॉल (विपुल) 2-3 मिली/लिटर पाणी फवारावे.

2. तापमानात चढउतार होत असेल तर समुद्री शेवाळ (सी रीच, प्रिविड) 2मिली/लिटर पाणी फवारावे.

3. जास्त आद्रता असेल NAA तर 40मिली/200लिटर पाणी फवारावे.

हस्त बहारात कुणी अवस्थेत अल्टर्नेरिया, सर्कोस्पोरा, कोलेट्रोट्रीकम ई. बुरशीजन्य रोग ढगाळ वातावरणात व धुके पडत असल्याने जास्त प्रमाणात प्रादुर्भाव करतात.

उपाय योजना

1. नेटीओ – 0.6 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

2. फॉलीक्युर – 1 मिली प्रती लिटर पाणी

3. टिल्ट - 1 मिली प्रती लिटर पाणी

4. कुमान एल – 2 मिली प्रती लिटर पाणी

5. स्कोअर – 0.5 मिली प्रती लिटर पाणी

6. कवच, जटायु – 2 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

 

सप्टेंबर - ऑक्टोबर  मध्ये बऱ्याच शेतकऱ्यांनी पानगळ केल्या. तथापि परतीचा पाऊस भरपूर झाल्याने अनेक ठिकाणी पानगळ फेल गेल्या आहेत.

तसेच काही ठिकाणी चांगल्या पद्धतीत फुल निघूनही नैसर्गिक बदलामुळे  फुलगळ झालेली आहे व एका झाडावर 10-20 फळे सेट झालेली आहेत.

महाराष्ट्रामध्ये सप्टेंबर - ऑक्टोबर मध्ये  फेल गेलेले बाग जास्तीत जास्त शेतकरी हे जानेवारी - फेब्रुवारी मध्ये बाग धरतील, या सर्वांच्या मनात एकच शंका आहेत की सर्वच शेतकरी जानेवारी मध्ये पानगळ करणार तर मग नंतर एवढ्यांना बाजारभाव सापडतील का...?

आता बाजारभाव सापडतील अथवा नाही याबद्दल पानगळ पूर्वी विचार करणे संयुक्तीक  नाही. डाळिंब बागायतदारांनी तरी हा विचार करू नये. कारण शेवटी बाजारभाव हा त्यावेळी असलेली मागणी व होणारा पुरवठा यांवर अवलंबून असतात.

कदाचित त्यावेळी होणारा पुरवठा कमी व मागणी जास्त असल्यास भाव हे जास्तदेखील राहू शकतात. कारण उत्पादन घेत असताना  सर्वच ठिकाणी बागा 100% यशस्वी होतील असेही नाही, त्यामुळे भाववाढ ही या गोष्टींनी देखील प्रभावित होते. 

आता ज्यांचे बाग सेट झालेले आहेत त्यांनी आपल्या बागेची विशेष काळजी घ्यावी. यात खते व फवारणीचे विशेष नियोजन, फळ फुगवण व निरोगी बाग कशी राहील यांवर विशेष लक्ष द्यावे.

तसेच जे शेतकरी बाग जानेवारी - फेब्रुवारी मध्ये धरणार आहेत त्यांनी नियोजन खालील पद्धतीत करून मग पानगळ करावी.

1. डाळींबाचे मादी फूल निघण्यासाठी कमीत कमी 90-100  दिवसांचा 6 तासांचा सूर्यप्रकाश झाडांना मिळणे फार गरजेचे असते . तेंव्हा ते झाड चांगले अन्नद्रव्य बनवून मादी कळी देते.

2. पानगळ करण्याआधी 20 दिवस खालील अन्नद्रव्यांची फवारणी करावी -

अ. 00:52:34 – 5 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

त्यानंतर 5 दिवसांनी

ब. 13:00:45 - 5 ग्रॅम + चिलेटेड  मायक्रोन्यूट्रीयंट - 1 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

 

त्यानंतर 5 दिवसांनी

क.00:52:34 – 5 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

त्यानंतर 5 दिवसांनी

ड.13:00:45 - 5 ग्रॅम + चिलेटेड  मायक्रोन्यूट्रीयंट - 1 ग्रॅम प्रती लिटर पाणी

3. बुरशीनाशकांची फवारणी –

सध्याच्या वातावरणामध्ये सरकोस्पोरा बुरशी येण्याची शक्यता असते त्यासाठी शक्यतो स्पर्शजन्य बुरशीनाशकांची फवारणी 8 – 10 दिवसांच्या अंतराने करावी.

उदा.

1.मॅन्कोझेब

2.कॉपर ऑक्सीक्लोराइड

3.प्रोपीनेब

4.कॅप्टन

आमच्या डाळींब प्रशिक्षण कार्यक्रमात उत्सुकता दाखविल्याबद्दल आम्ही आपले आभारी आहोत. आमच्या आगामी डाळींब प्रशिक्षण कार्यक्रमाविषयीची माहिती लवकवच आपणांस कळवण्यात येईल.

हमारे अनार प्रशिक्षण कार्यक्रम में  रुची दिखाने से लिए हम आपके आभारी है। आपको अनार प्रशिक्षण के आगामी कार्यक्रमोंकी जानकारी जल्द ही सुचीत करेंगे।

We appreciate your interest in our Pomegranate Training Program. We will inform you about update and schedule of Pomegranate Training Program soon.